جشنواره بین‌المللی فارابی
مهدی نجف زاده، برگزیده نهمین جشنواره بین المللی فارابی: جشنواره بین المللی فارابی به یک مرجعیت در علوم انسانی تبدیل شده است
| تاریخ ارسال: 1397/12/27 |
به گزارش دبیرخانه دائمی جشنواره بین‌المللی فارابی، جشنواره بین المللی فارابی دهمین دوره خود را در بهمن‌ماه امسال برگزار کرد. یکی از مهمترین اهداف این جشنواره‌ها معرفی و قدردانی از آثار مهم منتشر شده حوزه علوم انسانی است. در نهمین دوره این جشنواره از مهدی نجف زاده به خاطر انتشار کتاب «جابجایی دو انقلاب، چرخش‌های امر دینی در جامعه ایرانی» تقدیر شد. در گفت‌وگویی که با ایشان داشتیم معتقد است امروزه جشنواره فارابی به یک مرجعیت در علوم انسانی تبدیل شده است امیدوارم که این رویه ادامه پیدا کند. در ادامه این گفت‌وگو آمده است.
*ابتدا درباره کتابتان که برگزیده نهمین جشنواره بین المللی فارابی بود توضیح بفرمایید.
کتاب جابجایی دو انقلاب ایدهای بود که ده سال درگیرش بودم و در مورد آن فکر میکردم. ایده اصلی آن با یک پرسش آغاز میشود که ما در دو دوره مختلف تاریخی یعنی مشروطه و پهلویها انگار که انقلابها از یک منطق پیروی میکنند، این انقلابها عمیقاً با حرکتهای مذهبی آغاز میشوند، اما چرا نتایج کاملاً برعکسی دارند؟ یعنی در جامعه سنتی در دوره قاجار نتایج انقلاب مشروطه کاملاً مبتنی بر سکولاریزم و عرفیگرایی است. اما در دوره پهلویها که جامعه با یک نوع مدرنیته توسعه پیدا میکند، کاملاً برعکس یک ایده مذهبی میآید و جایگزین میشود. در جوامعی که دچار مدرنیته میشوند، نقش مذهب باید کمرنگ شود، بنابراین انتظار در دوره پهلویها این است که انقلاب مبتنی بر سکولاریزم باشد. چرا برعکس شده و در دوره قاجار انقلابی عرفی اتفاق افتاد ولی در دوره پهلوی یک انقلاب اسلامی رخ داد؟
قابل توجه است که کتاب در سال 1395 منتشر شد، اتفاقاً از جشنواره فارابی میخواهم تشکر کنم چون من کتاب را نفرستاده بودم. این نشان میدهد که مسئولین برگزارکننده جشنواره فارابی رصد کامل میکنند و همه موضوعات را میبینند. تا روزی که به من زنگ زدند، از این مسئله اطلاعی نداشتم و خیلی هم خوشحال شدم که اینها همه مطالب را دیدهاند، یعنی بدون حب و بغض هم نگاه کردند، خیلی خوب بود و بسیار هم خوشحالم، دستشان هم درد نکند.
*آقای نجفزاده، نقش جشنوارههایی مانند فارابی را در توسعه و اعتلای علوم انسانی، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این نکته را درباره کتاب اضافه کنم. بعد از اینکه جشنواره فارابی این کتاب را برگزیده اعلام کرد، کتاب خیلی بهتر دیده شد و خیلی در دانشگاه مورد استقبال گرفت، خیلی از نهادها به من زنگ زدند. این نشان میدهد که همه مرجعیت علمی جشنواره فارابی را پذیرفتهاند و من خواهشم هم این است که این رویه ادامه پیدا کند. مرجعیتی که وجود دارد خیلی مؤثر است، به ویژه برای نوشتارهایی که به بازار میآید و ممکن است دیده نشود. از این لحاظ خیلی خوب است و کاملاً نشان میدهد که جشنواره فارابی جایش را باز کرده است. به ویژه با توجه به اینکه ما در رشتههای علوم‌انسانی با بیمهریهایی هم روبرو هستیم. هرچند دولت توانسته تا حدودی مدیریت کند. اما میدانیم که در خیلی از نهادها اصلاً با رشتههای علوم‌انسانی با مهربانی رفتار نمیکنند. واقعاً خیلی مهم است که جشنواره فارابی بتواند یک وزن و اعتباری هم به رشتههای علوم‌انسانی بدهد. من همان جا هم یک مصاحبه کردم و گفتم که رشتههای علوم‌انسانی در حقیقت رشتههای راهبردی برای جامعهپذیری سیاسی هستند. تا یک جامعه راهش را پیدا کند و برای راهبردهای آینده جامعه هستند. فقط معطوف به رشتههای فنی یا پزشکی نباشد. رشتههای پزشکی خیلی مهمند، ولی نگاه جامعه، دولت، حاکمیت، کاملاً رفته به سمت رشتههای پزشکی، به واسطه اینکه جامعه ایران دارد پیر میشود و طبیعی هم هست که اینها باید social careها و بیمههای اجتماعی را بیشتر اهمیت بدهند. ولی رشتههای علوم‌انسانی از این لحاظ که
جهتگیریهای آینده جامعه را مشخص میکند خیلی مهم هستند. جشنواره فارابی از این لحاظ جایگاه ویژهای دارد که یک میزانالحرارهای باشد برای اینکه ببینیم در رشتههای علوم‌انسانی چه میگذرد و چه اتفاقاتی رخ میدهد.
* آقای نجفزاده اصحاب فارابی و بهویژه برگزیدگان حوزه علوم‌انسانی در ساختار اصلاح سیاستها و سیاستگذاریها و توسعه علم در کشور چه نقشی میتوانند ایفا کنند و چقدر جشنواره فارابی میتواند در شناساندن این افراد به جامعه تأثیرگذار باشد.
اتفاقاً باز از جشنواره فارابی بگویم که در دوره ما نشان داد که فارغ از جهتگیریهای سیاسی کار میکند. همین‌که آقای دکتر طباطبایی را که اعلام کردند، سنگ محک خوبی است که نشان میدهد جشنواره فارابی بدون حب و بغض کار میکند. نکته دیگر اینکه این افراد که کنار هم مینشینند، مثلاً با هم ضیافت ناهار یا شامی دارند، با همدیگر گفتگو میکنند. از این لحاظ بسیار خوب است. این ساز و کار که برای جشنواره فارابی تهیه شده شایسته است. آدمهایی هم که آنجا میآیند به هر حال با همدیگر آشنا میشوند، عقایدشان را رد و بدل میکنند که باید بیش از این اهمیت داده شود. یعنی خود جشنواره فارابی باید خودش را بیشتر تحویل بگیرد و به خودش اهمیت بدهد.
بنابراین در حقیقت ساز و کار باید همین جور ادامه پیدا کند. مثلاً در صنعت نشر ایران، رشتههای علوم‌انسانی حرف اول را میزنند. یعنی علیرغم اینکه بیمهریها به آن زیاد است. اما مهمترین کتابهایی که مردم میخوانند، فارغ از کتابهای درسی و تخصصی، کتابهایی است که در رشته علوم‌انسانی تألیف میشود. در حقیقت این کار جهت میدهد که مردم چه بخوانند، چه آثاری را جدیتر بگیرند و چه آثاری را مطالعه کنند. یا حتی منتقدین چه آثاری را بیشتر تأکید کنند و مورد نقد قرار دهند. به نظرم از این لحاظ جشنوارههایی مثل جشنواره فارابی حتی میتواند در صنعت نشر هم مؤثر باشد و جهت بدهد به صنعت نشر که چه آثاری باید خوانده شود و جدی گرفته شوند.
* برای بهتر برگزار شدن و بهتر شدن جشنواره پیشنهادتان چیست؟
یکی اینکه این جامعیت را حفظ بکنند، یعنی آثاری در جاهای مختلف نوشته میشود، همه را پوشش بدهد. یعنی اثری نباشد که توسط جشنواره فارابی و داورانش خوانده نشود. نکته دوم اینکه این امر را اسیر سرعت و ... نکنید. یعنی کاملاً همان جور که هست و با همین ساز و کاری که تا الان در جریان بوده حفظ شود. یعنی اهمیت دادن به ساز و کار انتخاب تا موقعی که اثر برگزیده معرفی میشود. در جای دیگری ندیدهام که این همه ساز و کار درست و حسابی داشته باشد
این دعوت کردن، این گفتگو کردن و اهمیت دادن به اثر، همه خیلی خوب است و امیدوارم تداوم پیدا بکند. جشنواره فارابی یکی از موفقترین جشنوارههایی است که وجود دارد. به عنوان مثال حتی خیلی از دوستانم که اصلاً کتابخوان نیستند، به من زنگ میزدند و تبریک میگفتند که در جشنواره فارابی برنده شدی. به نظرم آن وزنی که جشنواره خوارزمی در علوم پایه دارد، جشنواره فارابی همان وزن را دارد و من خواهش میکنم این وزن را حفظ بکنند..
*ابتدا درباره کتابتان که برگزیده نهمین جشنواره بین المللی فارابی بود توضیح بفرمایید.
کتاب جابجایی دو انقلاب ایدهای بود که ده سال درگیرش بودم و در مورد آن فکر میکردم. ایده اصلی آن با یک پرسش آغاز میشود که ما در دو دوره مختلف تاریخی یعنی مشروطه و پهلویها انگار که انقلابها از یک منطق پیروی میکنند، این انقلابها عمیقاً با حرکتهای مذهبی آغاز میشوند، اما چرا نتایج کاملاً برعکسی دارند؟ یعنی در جامعه سنتی در دوره قاجار نتایج انقلاب مشروطه کاملاً مبتنی بر سکولاریزم و عرفیگرایی است. اما در دوره پهلویها که جامعه با یک نوع مدرنیته توسعه پیدا میکند، کاملاً برعکس یک ایده مذهبی میآید و جایگزین میشود. در جوامعی که دچار مدرنیته میشوند، نقش مذهب باید کمرنگ شود، بنابراین انتظار در دوره پهلویها این است که انقلاب مبتنی بر سکولاریزم باشد. چرا برعکس شده و در دوره قاجار انقلابی عرفی اتفاق افتاد ولی در دوره پهلوی یک انقلاب اسلامی رخ داد؟
قابل توجه است که کتاب در سال 1395 منتشر شد، اتفاقاً از جشنواره فارابی میخواهم تشکر کنم چون من کتاب را نفرستاده بودم. این نشان میدهد که مسئولین برگزارکننده جشنواره فارابی رصد کامل میکنند و همه موضوعات را میبینند. تا روزی که به من زنگ زدند، از این مسئله اطلاعی نداشتم و خیلی هم خوشحال شدم که اینها همه مطالب را دیدهاند، یعنی بدون حب و بغض هم نگاه کردند، خیلی خوب بود و بسیار هم خوشحالم، دستشان هم درد نکند.
*آقای نجفزاده، نقش جشنوارههایی مانند فارابی را در توسعه و اعتلای علوم انسانی، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این نکته را درباره کتاب اضافه کنم. بعد از اینکه جشنواره فارابی این کتاب را برگزیده اعلام کرد، کتاب خیلی بهتر دیده شد و خیلی در دانشگاه مورد استقبال گرفت، خیلی از نهادها به من زنگ زدند. این نشان میدهد که همه مرجعیت علمی جشنواره فارابی را پذیرفتهاند و من خواهشم هم این است که این رویه ادامه پیدا کند. مرجعیتی که وجود دارد خیلی مؤثر است، به ویژه برای نوشتارهایی که به بازار میآید و ممکن است دیده نشود. از این لحاظ خیلی خوب است و کاملاً نشان میدهد که جشنواره فارابی جایش را باز کرده است. به ویژه با توجه به اینکه ما در رشتههای علوم‌انسانی با بیمهریهایی هم روبرو هستیم. هرچند دولت توانسته تا حدودی مدیریت کند. اما میدانیم که در خیلی از نهادها اصلاً با رشتههای علوم‌انسانی با مهربانی رفتار نمیکنند. واقعاً خیلی مهم است که جشنواره فارابی بتواند یک وزن و اعتباری هم به رشتههای علوم‌انسانی بدهد. من همان جا هم یک مصاحبه کردم و گفتم که رشتههای علوم‌انسانی در حقیقت رشتههای راهبردی برای جامعهپذیری سیاسی هستند. تا یک جامعه راهش را پیدا کند و برای راهبردهای آینده جامعه هستند. فقط معطوف به رشتههای فنی یا پزشکی نباشد. رشتههای پزشکی خیلی مهمند، ولی نگاه جامعه، دولت، حاکمیت، کاملاً رفته به سمت رشتههای پزشکی، به واسطه اینکه جامعه ایران دارد پیر میشود و طبیعی هم هست که اینها باید social careها و بیمههای اجتماعی را بیشتر اهمیت بدهند. ولی رشتههای علوم‌انسانی از این لحاظ که
جهتگیریهای آینده جامعه را مشخص میکند خیلی مهم هستند. جشنواره فارابی از این لحاظ جایگاه ویژهای دارد که یک میزانالحرارهای باشد برای اینکه ببینیم در رشتههای علوم‌انسانی چه میگذرد و چه اتفاقاتی رخ میدهد.
* آقای نجفزاده اصحاب فارابی و بهویژه برگزیدگان حوزه علوم‌انسانی در ساختار اصلاح سیاستها و سیاستگذاریها و توسعه علم در کشور چه نقشی میتوانند ایفا کنند و چقدر جشنواره فارابی میتواند در شناساندن این افراد به جامعه تأثیرگذار باشد.
اتفاقاً باز از جشنواره فارابی بگویم که در دوره ما نشان داد که فارغ از جهتگیریهای سیاسی کار میکند. همین‌که آقای دکتر طباطبایی را که اعلام کردند، سنگ محک خوبی است که نشان میدهد جشنواره فارابی بدون حب و بغض کار میکند. نکته دیگر اینکه این افراد که کنار هم مینشینند، مثلاً با هم ضیافت ناهار یا شامی دارند، با همدیگر گفتگو میکنند. از این لحاظ بسیار خوب است. این ساز و کار که برای جشنواره فارابی تهیه شده شایسته است. آدمهایی هم که آنجا میآیند به هر حال با همدیگر آشنا میشوند، عقایدشان را رد و بدل میکنند که باید بیش از این اهمیت داده شود. یعنی خود جشنواره فارابی باید خودش را بیشتر تحویل بگیرد و به خودش اهمیت بدهد.
بنابراین در حقیقت ساز و کار باید همین جور ادامه پیدا کند. مثلاً در صنعت نشر ایران، رشتههای علوم‌انسانی حرف اول را میزنند. یعنی علیرغم اینکه بیمهریها به آن زیاد است. اما مهمترین کتابهایی که مردم میخوانند، فارغ از کتابهای درسی و تخصصی، کتابهایی است که در رشته علوم‌انسانی تألیف میشود. در حقیقت این کار جهت میدهد که مردم چه بخوانند، چه آثاری را جدیتر بگیرند و چه آثاری را مطالعه کنند. یا حتی منتقدین چه آثاری را بیشتر تأکید کنند و مورد نقد قرار دهند. به نظرم از این لحاظ جشنوارههایی مثل جشنواره فارابی حتی میتواند در صنعت نشر هم مؤثر باشد و جهت بدهد به صنعت نشر که چه آثاری باید خوانده شود و جدی گرفته شوند.
* برای بهتر برگزار شدن و بهتر شدن جشنواره پیشنهادتان چیست؟
یکی اینکه این جامعیت را حفظ بکنند، یعنی آثاری در جاهای مختلف نوشته میشود، همه را پوشش بدهد. یعنی اثری نباشد که توسط جشنواره فارابی و داورانش خوانده نشود. نکته دوم اینکه این امر را اسیر سرعت و ... نکنید. یعنی کاملاً همان جور که هست و با همین ساز و کاری که تا الان در جریان بوده حفظ شود. یعنی اهمیت دادن به ساز و کار انتخاب تا موقعی که اثر برگزیده معرفی میشود. در جای دیگری ندیدهام که این همه ساز و کار درست و حسابی داشته باشد
این دعوت کردن، این گفتگو کردن و اهمیت دادن به اثر، همه خیلی خوب است و امیدوارم تداوم پیدا بکند. جشنواره فارابی یکی از موفقترین جشنوارههایی است که وجود دارد. به عنوان مثال حتی خیلی از دوستانم که اصلاً کتابخوان نیستند، به من زنگ میزدند و تبریک میگفتند که در جشنواره فارابی برنده شدی. به نظرم آن وزنی که جشنواره خوارزمی در علوم پایه دارد، جشنواره فارابی همان وزن را دارد و من خواهش میکنم این وزن را حفظ بکنند..
دفعات مشاهده: 12227 بار |
دفعات چاپ: 403 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر