جشنواره بین‌المللی فارابی
اهدای جایزه جشنواره فارابی به علامه شیخ جعفر المهاجر برگزیده چهاردهمین جشنواره بین‌المللی فارابی در لبنان
| تاریخ ارسال: 1402/5/25 |
به گزارش روابط عمومی جشنواره بین المللی فارابی، آیین بزرگداشت و تکریم از مقام علمی دانشمند و محقق و اسلام شناس شهیر لبنانی علامه شیخ جعفر المهاجر، برگزیده چهاردهمین جشنواره بین‌المللی فارابی در جمهوری اسلامی ایران، باشکوه خاصی در سالن اجتماعات کتابخانه ملی لبنان توسط وزارت فرهنگ لبنان، دبیرخانه دائمی جشنواره بین‌المللی فارابی، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و رایزنی فرهنگی کشورمان در لبنان و با حضور شماری از شخصیت‌ها و نخبگان فکری و سیاسی و فرهنگی و رسانه ای برجسته لبنانی از جمله، محمد وسام مرتضی وزیر فرهنگ لبنان و مجتبی امانی سفیر جمهوری اسلامی ایران، دکتر عباس خامه‌یار، عضو شورای بین‌الملل و نماینده اعزامی دبیرخانه دائمی جشنواره برگزار و لوح تقدیر و هدایای جشنواره به ایشان اعطا شد.
در آغاز این مراسم و پس از نواختن سرود ملی دو کشور ایران و لبنان و سخنان ادیبانه رونی الفا، نویسنده مسیحی شهیر لبنانی، دکتر محمد وسام مرتضی وزیر فرهنگ لبنان طی سخنانی گفت: نام و سیره شیخ جعفر المهاجر قبل از این که در اداره سجلات لبنان ثبت شود بروی جلد کتاب «الانوار النعمانیه» ثبت گردید که گویا این پدیده نشانه‌ای است از این که نام ایشان با علم مقرون و همراه شده است .
نقش نام وی فقط برروی جلد کتاب مزین نشده بلکه نام وی برگرفته از اسم برادر امیرالمومنین علی علیه السلام است که در پی دفاع از حق و حقیقت مهاجرت نمود و با دو بال ایمان و عمل پرواز کرده و در راه اسلام و حقیقت با قلم جهاد نمود و گویا با تالیف هر کتاب و تدوین هر مطلب علمی در صحنه جهاد حروف حضور پیدا کرده است .حضور در صحنه کارزار معرفت و علم از هر کارزار دیگری سخت تر و دشوارتر است، زیرا اهداف کارزار معرفت فراتر از مکان و زمان می‌باشد .
پیروز این کارزار فردی است که از خود آگاه و به میراث گذشته خویش پایبند و به هویت خویش وفادار است.
پیروز این کارزار کسی است که ساختار فکری خود را بر قواعد علمی و با حفظ ارزش‌های دینی، انسانی، و اجتماعی استوار نموده است.
وزیر فرهنگ لبنان افزود: ناگفته پیداست شیخ جعفر المهاجر با تمام توان معرفتی که به ارث برده و یا در طول سالیان آن را بدست آورده است، توانست گرد و غباری که سالیان بر حافظه تاریخ انباشته شده بود را بزداید .
شیخ المهاجر جوهر و مرکب قلم خویش را برای احیای تاریخ به خدمت گرفت. ایشان هجرت از گردونه زمانه و قلمرو مکان را محقق ساخت گویا می‌خواست از معانی نام خود « مهاجر» بهره بگیرد و در جستجوی علم و کشف تاریخ از موضعی به موضع دیگر هجرت نمود .
شاید یکی از مهم‌ترین مهاجرت‌های ایشان رهیافت به زوایای تاریخ بود که بدان وابسته گردید تا خدمات فرهنگی خود را بمنظور تأثیرگذاری و تاثیرپذیری فی‌مابین تاریخ و جغرافیا ارایه و از سوی دیگر تاثیر آن دو (تاریخ و جغرافیا) بر انسان را نشان دهد. بر همین اساس ایشان «مرکز مطالعات و پژوهش‌های تاریخی بهاءالدین عاملی» را تأسیس نمود تا دریچه‌ای برای ورود پژوهشگران برای کسب علم و معرفت باشد.
شیخ جعفر تنها در یک موضع با نام خود «مهاجر» مخالفت ورزید و مهاجرت ننمود و آن خانه علم بود که آن را ترک ننمود و برای خود کاخی از معرفت و علم ساخت و فضای آن را برای وزیدن نسیم فرهنگ دینی گشود و این خانه را مقصد دانش‌پژوهان نمود .
خداوند عمر او را برای هجرت اخیر خود بسوی پروردگار، طولانی نماید تا پیاز تحقق همه خواست‌های خود که در حدیث نبوی شریف تجلی دارد، تحقق سازد. پیامبر فرمود: با مرگ انسان، رشته عملش قطع می‌شود، مگر از سه چیز: صدقه جاری «ماندگار»، دانشی که مردم از آن بهره‌مند شوند و فرزند نیکوکاری که برایش دعا کند.
وزیر فرهنگ لبنان ضمن تشکر از دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی به خاطر اقدام شایسته‌اش در تجلیل از علامه المهاجر افزود:در پایان از اهدای جایزه ممتاز فارابی به شیخ مهاجر بسی خرسند و او را شایسته آن می‌دانم زیرا ایشان به فرهنگ ملی، اسلامی خدمات شایانی نمود.
در ادامه دکتر عباس خامه‌یار، عضو شورای بین‌الملل و نماینده اعزامی دبیرخانه دائمی جشنواره، طی سخنانی با ابلاغ پیام و سپاس حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضا غلامی رئیس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی وتمدنی وزارت علوم و رئیس دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی به وزیر فرهنگ لبنان و حضار و یادآوری علل برگزیدن علامه محقق شیخ جعفر مهاجر گفت:
مفتخرم از جمله دوستان و دوستداران شما «علامه شیخ جعفر مهاجر» باشم و پیشاپیش دریافت جایزه و لوح تقدیر جشنواره بین‌المللی فارابی را که به شایستگی سزاوار آن می‌باشید، تبریک و تهنیت عرض می‌نمایم و سپاس خود را تقدیم دوست گرامی و برادر ارجمند جناب محمد وسام المرتضی وزیر محترم فرهنگ بخاطر اهتمام و عنایات همیشگی ایشان به ساحت علم و علماء و فرهنگ و فرهیختگان، ابراز می‌دارم .
به یاد دارم در اوائل دهه هشتاد قرن گذشته آنگاه که جوان بودم به شهر بعلبک آمده و با جناب عالی دیدار کرده و از آن هنگام شیفته اخلاق و رفتار کریمانه و جایگاه رفیع علمی شما شدم .
گواهی امروز من سرشار از عشق و شیفتگی است که در قامت راستگویی و صداقت استاد و دوست ما علامه شیخ محمد جعفر المهاجر تجلی و تبلور یافته است که همواره ایشان در مسیر تحقیق و پژوهش حرکت نموده تا صدا و اندیشه‌های خود را به جهانیان برسانید .بی تردید این پژوهش‌ها مورد اهتمام و نیاز جهان تشیع است که برغنای میراث اسلامی می‌افزاید. عطش سیری نا پذیر پژوهش و تحقیق در وجود شما قابل تقدیر و احترام است و همواره تلاش داشتید دیگران را از سرچشمه آن سیراب کنید .
خامه‌یار، علامه را مورد خطاب قرار داد و افزود: شما را شخصیتی انقلابی یافتم؛ زیرا همواره خواستار تحول و انقلاب در اندیشه و فکر بودید که موجب گسترش معارف اهل بیت شده و بر اصالت و عمق علمی تالیفات و مطالعات شما نیز افزود .مهمتر از آن شما را متعهد به انقلاب اسلامی ایران ونهضت جاویدان امام خمینی «قدس سره» یافتم که این پدیده را از لحاظ فکری و اجتهادی مورد بررسی و ارزیابی عالمانه قرار داده‌اید.جناب عالی از انقلاب اسلامی با اعتقاد به اهداف و مبانی و دستاوردهای آن، حمایت و طرفداری نمودید و سرانجام شیفته عقل و اندیشه فارسی شده و کتابی بعنوان «اندیشه فارسی در اسلام» نگارش و تألیف نمودید. شگفتا! فارسی؟ایرانی؟ مهم نیست، آنچه مهم است اندیشه و تفکر است!آری جناب علامه شیخ جعفر المهاجر دوست عزیز....من از کشوری آمدهام که همواره آن را دوست داشته‌اید، و آن کشور متقابلاً شما را دوست می‌دارد .
اینجانب بعنوان عضو شورای بین‌الملل جشنواره بین‌المللی فارابی، افتخار دارم پیام و لوح تقدیر و تندیس جشنواره را تقدیم نمایم و نیز پیام حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضا غلامی رئیس دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی را به حضار گرامی برسانم .
ایشان در نامه خود خاطر نشان ساخت که انتخاب حضرت شیخ جعفر المهاجر به عنوان برگزیده بخش بین‌الملل به سه جهت برای جشنواره بین‌المللی فارابی اهمیت داشته است :
نخست: تلاش‌ها و مجاهدت‌های علمی بسیار وسیع، متقن، و موثر
دوم: شخصیت متخلق به اخلاق الهی و لبریزازصداقت، اخلاص، خیرخواهی و مهربانی
سوم : کوشش‌های فکری و فرهنگی و مجاهدانه در جهت حفظ کیان انسانی و اسلامی و تقویت جبهه مقاومت علیه جبهه شیطان و صهیونیسم در دهه‌های گذشته .
ایشان «رئیس دبیرخانه جشنواره» به دلیل بروز مشکلی غیر منتظره توفیق حضور در این نشست را پیدا نکرد و با تمام وجود و فروتنانه به جناب شیخ جعفر و جناب وزیر فرهنگ ادای احترام نمود.
خامه‌یار اظهار داشت: خاطر نشان می‌سازم که علامه شیخ جعفر المهاجر عالمی فرزانه، و عالم پرور و خود ساخته است و راه جد خویش شیخ مقدس حبیب را دنبال نموده و در دریای علم و اندیشه غوطه ور گردید.
جناب دوست شیخ جعفر عزیز...
خداوند به شما عمری سرشار ازایمان و تندرستی و خدمت عطا نماید و به شریک زندگی و غمخوار شما حاجیه خانم ام حبیب تندرستی و سلامت مرحمت نمائید.
هزاران تبریک نثار شما باد و سالیان طولانی در پناه خداوند سالم و موفق باشید.
در ادامه پروفسور علی زیتون، استاد برجسته دانشگاه‌های لبنان و برنده اسبق جایزه جشنواره فارابی طی سخنانی، اظهار داشت :
هر آنکس در برابر شخصیت شیخ محمد جعفر المهاجر قرار گیرد او را به عنوان نماد و سمبل فرهنگ در بعلبک و لبنان خواهد یافت، و بی تردید به رازی پی خواهد برد که به این شخصیت پیوند خورده است، و این راز در وجود ایشان تبلور یافته و هاله ای از قداست ازوی تراوش می‌کند .
نمی‌توان به فرهنگ شیخ محمد جعفر فرزند سلیمان المهاجر نگریست ولی قداست شیخ حبیب را در وجود او نادیده گرفت زیرا شیخ حبیب (جد شیخ جعفر) نماد قداست بود که تراوش آن به فرزند و نوادگان وی و بالاخص شیخ جعفر مهاجر رسیده است.شیخ دکتر محمد جعفر یک شخصیت عادی نیست، چگونه؟ زیرا خصائل و صفات جدش شیخ حبیب را مانند وقار، خود باوری، و جدیت و تلاش، به ارث برده است .
بر همین اساس او را به نجف برای تحصیل در حوزه علمیه اعزام نمود، و به مدت یازده سال در این شهر مقدس به فراگیری علوم مختلف پرداخت و مدارج علمی و معارف اسلامی و فقه را نزد مراجع و اساتید بزرگ مانند آیت الله خوئی، سید محمد باقر صدر، سید محمد تقی حکیم، شیخ محمد تقی ایروانی گذراند و فلسفه و علم کلام را نزد آیت الله شیخ محمد رضا مظفر فرا گرفت و سپس به دانشکده فقه رفته و در سال۱۹۶۲ لیسانس خود را از این دانشکده دریافت نمود، آنگاه به لبنان بازگشت و فوق لیسانس خود را در رشته تاریخ با تدوین رساله‌ای به عنوان «هجرت عاملیان به ایران در عصرصفوی: دلائل سیاسی و پیامدهای فرهنگی» دریافت نمود، سپس دکترای خود را با درجه ممتاز با تدوین رساله‌ای با عنوان «جبل عامل و دو شهید» اخذ کرد .
علامه شیخ جعفر علوم حوزه و دانشگاه را با هم درآمیخت و توانست اندیشه‌های خود را به بهترین شکل معرفتی و علمی تولید و پدید آورد .توانمندی‌های علمی وی موجب شد تا بعنوان قاضی شرع توسط مردم برگزیده شود و با استباط احکام فقهی میان مردم قضاوت کند .
دکتر علی زیتون افزود: علامه المهاجر در سال ۲۰۱۴میلادی در شهر بعلبک (مرکز پژوهش و مطالعات بهاءالدین العاملی) را پایه‌گذاری کند و تعدادی از محققان و پژوهشگران را در این مرکز، آموزش و برای انجام مطالعات در زمینه مسائل تاریخ و جامعه شناسی تشویق نماید.
وی سخنان خودرا اینگونه پایان داد :فرصت را مغتنم شمرده سپاس و قدردانی خود را به جناب دکتر رضا غلامی رئیس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی وتمدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران و رئیس دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی بخاطر اهدای این جایزه ارزشمند که دکتر خامه‌یار به نمایندگی از این جشنواره به ایشان اهداء نمود، تقدیر و تشکر می‌کنم. این جائزه انگیزه‌ای می‌شود تا توانمندی‌های علمی زیادی در فرهیختگان ما در لبنان، شکوفا و باور گردد.
سپس آقای محمد فنیش وزیر سابق لبنان طی سخنانی اظهار داشت: بسیار خرسند و مفتخرم که در این محفل علمی و در مراسم تکریم و بزرگداشت عالم و محقق شیخ جعفر مهاجر و آیین اعطای جایزه جهانی فارابی، شرکت می‌کنم.
مراتب قدردانی خود را به جناب دکتر رضا غلامی رئیس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در جمهوری اسلامی ایران، ابراز می‌دارم زیرا این پژوهشگاه به فرهنگ و تمدن اهتمام و خدمات ارزنده‌ای را مبذول داشته است .و همچنین تلاش‌های فرهنگی و علمی ماندگار دکتر عباس خامه‌یار در لبنان را ارج می نهم .
برگزیده شدن علامه شیخ جعفر در بخش بین المللی این جشنواره به پاس خدمات فکری و علمی و پژوهش‌های تاریخی و اسلامی و نقش سازنده وی در احیاء و گسترش اندیشه و فرهنگ در لبنان و جهان و نیز آموزش و تربیت پژوهشگران در انجام مطالعات علمی و اجتماعی و تاریخی، ارج نهادن به علم و دانش و معرفت است .
اعطای جایزه بین‌المللی فارابی به علامه شیخ جعفر مهاجر بهترین گواه بر نقش و خدمات سازنده ایشان در شکوفایی نهضت اسلامی است که از ربع اخیر قرن بیستم به رهبری امام راحل خمینی « رضوان الله تعالی علیه» آغاز و توانست اسلام و ارزش‌ها و مفاهیم دینی را احیاء، و از ملت‌های مظلوم حمایت و با جریان‌های اندیشه‌های مادی منحرف مبارزه و طرح رهبری اسلام را در زندگی مطرح سازد و نیز توانست به رهبری حضرت امام خامنه‌ای نقش و تاثیر اسلام را فراتر از مرزها و موانع و تعصبات فتنه انگیزی گسترش و محقق سازد .
مجددا به علامه شیخ جعفر مهاجر تبریک عرض نموده و مراتب تشکر و قدردانی خود را به جناب محمد بسام وزیر پر تلاش و دردمند ازشرائط سخت و ناگوار کشور، ابراز دارم .
شبیه این مراسم باشکوه و ابراز احساسات فوق العاده نسبت به علامه دکتر شیخ جعفر المهاجر و تشکر فراوان از جمهوری اسلامی ایران و دبیرخانه دائمی جشنواره فارابی به خاطر این اقدام ارزنده، در مرکز امام خمینی (ره) شهر تاریخی بعلبک نیز برگزار شد .
در آغاز این آیین شیخ سهیل عوده به نقش سازنده علامه المهاجر در زمینه پژوهش و مطالعات تاریخی اشاره نمود و تاکید کرد آثار و نوشته‌های وی توانست بر غنای کتابخانه‌های اسلامی جهان بیفزاید .
دکتر حسین النمر، مسئول حزب‌الله منطقه بقاع در بیانات خود به نوشته‌های شیخ المهاجر اشاره نمود و افزود وی بیش از پنجاه کتاب وزین بالغ شده که از جامعیت علمی و مستندات تاریخی برخوردار است، ایشان این آثار را نه فقط برای تاریخ نوشته بلکه تلاش داشته تاریخ را به خدمت آینده در آورد و جلوه‌ها و مزایای تمدن اسلامی را برای سازندگی انسان و جوامع بشری نشان دهد .
وی افزود علامه المهاجر پدیده و رویدادهای تشیع را در طول تاریخ مورد ارزیابی و مطالعه علمی قرار داده و توانست دستاوردها و پدیده‌های که با تمدن و مدنیت ارتباط داشته را در نوشته‌های خود تدوین نماید و نیز از علمائی یاد کرده که توانستند چهره تاریخ را برای آینده بهتر تغییر دهند. علامه المهاجر در کتاب ارزشمند وی (شیعه لبنان) تاکید دارد شیعیان نه فقط انقلابی بوده‌اند بلکه اهل تمدن و علم بشمار می‌رفتند .
علمای شهیدی مانند شهید اول (شیخ شمس الدین محمد عاملی نبطی ) و شهید دوم (زین الدین بن علی عاملی جبعی) تا سید شهید مقاومت اسلامی (سید عباس موسوی) بر سرنوشت این منطقه تاثیر بسزائی داشتند .
وی افزود: تاثیر علمای جبل عامل بر ایران مانند محقق کرکی و شیخ بهائی و دیگران در تبادل فرهنگی منطقه عربی با ایران، قابل انکار نیست و علامه المهاجر این موضوع را در آخرین کتاب خود (عقل فارسی در اسلام) به ثبت رسانده است و معتقد است تاثیر این عقل و خرد در تمامی رشته های علمی که از صدر اسلام تا به امروز نمود داشته است .
در ادامه آقای نیال صلح، نماینده اهل سنت پارلمان لبنان، طی سخنانی گفت :تکریم شیخ المهاجر به پاس نقش بزرگ وی در نشر عدالت و انصاف در جامعه است، وی نواده بزرگان جبل عامل است که از اصالت و پاکی برخوردار است، ایشان مرد علم و معرفت است که زندگی خود را در پژوهش و کشف حقائق گذراند. تولیدات علمی بزرگ ایشان بیشتر از سی کتاب است که در زمینه فقه، تاریخ، عاشورا به زیور طبع رسیده است .
در مطالعه هر یک از این کتب در می‌یابیم با امواجی از اندیشه و فکر ناب روبرو هستیم، این مرد بزرگ و وارسته با خود گذشتگی و احساسات سرشار خود توانسته است که به بشریت خدمت کند .
وی افزود :علامه شیخ جعفر المهاجر ده‌ها اثر تحقیقاتی گرانسنگ در حوزه تراجم، تاریخ تشیع و تاریخ جبل عامل به یادگار گذاشت. از جمله آثار این عالم فرزانه می‌توان به کتاب تاریخ الحدیث النبوی و السلطه، تاریخ سری امامت، سیره مالک اشتر، اعلام الشیعه، اساس تاریخ شیعیان لبنان و سوریه، موکب شهادت از مدینه تا کربلا، شیعیان لبنان و نقطه آغاز واقعی تاریخ آن، شش فقیه قهرمان، جبارعامل تحت اشغال صلیبیان، مسجد و صحنه راس الحسین در بعلبک، ترجمه تاریخ شیعیان لبنان و سوریه و شبهه جزیره العرب، و.....اشاره کرد .
حجت الاسلام و المسلمین مهدوی مهر؛ رییس جامعه المصطفی ـ شاخه لبنان، از دیگر سخنرانان این آیین بود که طی سخنانی اظهار داشت: اندیشه یکی از مهم‌ترین شاخص‌های زندگی است و اندیشمند با آثار خود، جامعه را غنی می‌سازد تا رستگار گردد .از ویژگی‌های شیخ محقق المهاجر تحول‌گرایی در تولید اندیشه و علم است.
در پایان علامه مهاجر، در سخنان مشروحی اظهار داشت: پس از پنجاه سال پژوهش و تحقیق و جمع‌آوری اسناد و تدوین مطالب در یک لحظه غافلگیر می‌شوم که من تنها نیستم؛ بلکه کسانی از دور مراقب و باسکوت خود از من حمایت می‌کنند و دیگر کسانی هستند که به گونه‌ای که من متوجه نشوم موقعیت و اوضاع را زیر نظر دارند
وی افزود: از ملت بزرگ ایران و تنها دولت ارزشی در جهان که توانست حاکمیت اسلام را مستقر کند، تشکر فراوان دارم .از پژوهشگران، نویسندگان، اندیشمندان و علمای اعلام که بی سر و صدا از من حمایت کرده‌اند قدردانی می‌نمایم زیرا پس از تدوین و چاپ کتاب متوجه می‌شوم که به زبان فارسی و دیگر زبان‌ها ترجمه و منتشر کرده‌اند. از جشنواره بین‌المللی فارابی که آثار من را مورد توجه خود قرار داده و این جایزه را اهدا کرده‌اند تشکر و قدردانی می‌کنم .
یادآوری می‌شود که این رویداد، انعکاس وسیعی در رسانه و افکار عمومی مردم لبنان به همراه داشت، و نخبگان از اقدام جمهوری اسلامی ایران و دبیرخانه جشنواره بین المللی فارابی اظهار تشکر کردند.
در آغاز این مراسم و پس از نواختن سرود ملی دو کشور ایران و لبنان و سخنان ادیبانه رونی الفا، نویسنده مسیحی شهیر لبنانی، دکتر محمد وسام مرتضی وزیر فرهنگ لبنان طی سخنانی گفت: نام و سیره شیخ جعفر المهاجر قبل از این که در اداره سجلات لبنان ثبت شود بروی جلد کتاب «الانوار النعمانیه» ثبت گردید که گویا این پدیده نشانه‌ای است از این که نام ایشان با علم مقرون و همراه شده است .
نقش نام وی فقط برروی جلد کتاب مزین نشده بلکه نام وی برگرفته از اسم برادر امیرالمومنین علی علیه السلام است که در پی دفاع از حق و حقیقت مهاجرت نمود و با دو بال ایمان و عمل پرواز کرده و در راه اسلام و حقیقت با قلم جهاد نمود و گویا با تالیف هر کتاب و تدوین هر مطلب علمی در صحنه جهاد حروف حضور پیدا کرده است .حضور در صحنه کارزار معرفت و علم از هر کارزار دیگری سخت تر و دشوارتر است، زیرا اهداف کارزار معرفت فراتر از مکان و زمان می‌باشد .
پیروز این کارزار فردی است که از خود آگاه و به میراث گذشته خویش پایبند و به هویت خویش وفادار است.
پیروز این کارزار کسی است که ساختار فکری خود را بر قواعد علمی و با حفظ ارزش‌های دینی، انسانی، و اجتماعی استوار نموده است.
وزیر فرهنگ لبنان افزود: ناگفته پیداست شیخ جعفر المهاجر با تمام توان معرفتی که به ارث برده و یا در طول سالیان آن را بدست آورده است، توانست گرد و غباری که سالیان بر حافظه تاریخ انباشته شده بود را بزداید .
شیخ المهاجر جوهر و مرکب قلم خویش را برای احیای تاریخ به خدمت گرفت. ایشان هجرت از گردونه زمانه و قلمرو مکان را محقق ساخت گویا می‌خواست از معانی نام خود « مهاجر» بهره بگیرد و در جستجوی علم و کشف تاریخ از موضعی به موضع دیگر هجرت نمود .
شاید یکی از مهم‌ترین مهاجرت‌های ایشان رهیافت به زوایای تاریخ بود که بدان وابسته گردید تا خدمات فرهنگی خود را بمنظور تأثیرگذاری و تاثیرپذیری فی‌مابین تاریخ و جغرافیا ارایه و از سوی دیگر تاثیر آن دو (تاریخ و جغرافیا) بر انسان را نشان دهد. بر همین اساس ایشان «مرکز مطالعات و پژوهش‌های تاریخی بهاءالدین عاملی» را تأسیس نمود تا دریچه‌ای برای ورود پژوهشگران برای کسب علم و معرفت باشد.
شیخ جعفر تنها در یک موضع با نام خود «مهاجر» مخالفت ورزید و مهاجرت ننمود و آن خانه علم بود که آن را ترک ننمود و برای خود کاخی از معرفت و علم ساخت و فضای آن را برای وزیدن نسیم فرهنگ دینی گشود و این خانه را مقصد دانش‌پژوهان نمود .
خداوند عمر او را برای هجرت اخیر خود بسوی پروردگار، طولانی نماید تا پیاز تحقق همه خواست‌های خود که در حدیث نبوی شریف تجلی دارد، تحقق سازد. پیامبر فرمود: با مرگ انسان، رشته عملش قطع می‌شود، مگر از سه چیز: صدقه جاری «ماندگار»، دانشی که مردم از آن بهره‌مند شوند و فرزند نیکوکاری که برایش دعا کند.
وزیر فرهنگ لبنان ضمن تشکر از دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی به خاطر اقدام شایسته‌اش در تجلیل از علامه المهاجر افزود:در پایان از اهدای جایزه ممتاز فارابی به شیخ مهاجر بسی خرسند و او را شایسته آن می‌دانم زیرا ایشان به فرهنگ ملی، اسلامی خدمات شایانی نمود.
در ادامه دکتر عباس خامه‌یار، عضو شورای بین‌الملل و نماینده اعزامی دبیرخانه دائمی جشنواره، طی سخنانی با ابلاغ پیام و سپاس حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضا غلامی رئیس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی وتمدنی وزارت علوم و رئیس دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی به وزیر فرهنگ لبنان و حضار و یادآوری علل برگزیدن علامه محقق شیخ جعفر مهاجر گفت:
مفتخرم از جمله دوستان و دوستداران شما «علامه شیخ جعفر مهاجر» باشم و پیشاپیش دریافت جایزه و لوح تقدیر جشنواره بین‌المللی فارابی را که به شایستگی سزاوار آن می‌باشید، تبریک و تهنیت عرض می‌نمایم و سپاس خود را تقدیم دوست گرامی و برادر ارجمند جناب محمد وسام المرتضی وزیر محترم فرهنگ بخاطر اهتمام و عنایات همیشگی ایشان به ساحت علم و علماء و فرهنگ و فرهیختگان، ابراز می‌دارم .
به یاد دارم در اوائل دهه هشتاد قرن گذشته آنگاه که جوان بودم به شهر بعلبک آمده و با جناب عالی دیدار کرده و از آن هنگام شیفته اخلاق و رفتار کریمانه و جایگاه رفیع علمی شما شدم .
گواهی امروز من سرشار از عشق و شیفتگی است که در قامت راستگویی و صداقت استاد و دوست ما علامه شیخ محمد جعفر المهاجر تجلی و تبلور یافته است که همواره ایشان در مسیر تحقیق و پژوهش حرکت نموده تا صدا و اندیشه‌های خود را به جهانیان برسانید .بی تردید این پژوهش‌ها مورد اهتمام و نیاز جهان تشیع است که برغنای میراث اسلامی می‌افزاید. عطش سیری نا پذیر پژوهش و تحقیق در وجود شما قابل تقدیر و احترام است و همواره تلاش داشتید دیگران را از سرچشمه آن سیراب کنید .
خامه‌یار، علامه را مورد خطاب قرار داد و افزود: شما را شخصیتی انقلابی یافتم؛ زیرا همواره خواستار تحول و انقلاب در اندیشه و فکر بودید که موجب گسترش معارف اهل بیت شده و بر اصالت و عمق علمی تالیفات و مطالعات شما نیز افزود .مهمتر از آن شما را متعهد به انقلاب اسلامی ایران ونهضت جاویدان امام خمینی «قدس سره» یافتم که این پدیده را از لحاظ فکری و اجتهادی مورد بررسی و ارزیابی عالمانه قرار داده‌اید.جناب عالی از انقلاب اسلامی با اعتقاد به اهداف و مبانی و دستاوردهای آن، حمایت و طرفداری نمودید و سرانجام شیفته عقل و اندیشه فارسی شده و کتابی بعنوان «اندیشه فارسی در اسلام» نگارش و تألیف نمودید. شگفتا! فارسی؟ایرانی؟ مهم نیست، آنچه مهم است اندیشه و تفکر است!آری جناب علامه شیخ جعفر المهاجر دوست عزیز....من از کشوری آمدهام که همواره آن را دوست داشته‌اید، و آن کشور متقابلاً شما را دوست می‌دارد .
اینجانب بعنوان عضو شورای بین‌الملل جشنواره بین‌المللی فارابی، افتخار دارم پیام و لوح تقدیر و تندیس جشنواره را تقدیم نمایم و نیز پیام حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضا غلامی رئیس دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی را به حضار گرامی برسانم .
ایشان در نامه خود خاطر نشان ساخت که انتخاب حضرت شیخ جعفر المهاجر به عنوان برگزیده بخش بین‌الملل به سه جهت برای جشنواره بین‌المللی فارابی اهمیت داشته است :
نخست: تلاش‌ها و مجاهدت‌های علمی بسیار وسیع، متقن، و موثر
دوم: شخصیت متخلق به اخلاق الهی و لبریزازصداقت، اخلاص، خیرخواهی و مهربانی
سوم : کوشش‌های فکری و فرهنگی و مجاهدانه در جهت حفظ کیان انسانی و اسلامی و تقویت جبهه مقاومت علیه جبهه شیطان و صهیونیسم در دهه‌های گذشته .
ایشان «رئیس دبیرخانه جشنواره» به دلیل بروز مشکلی غیر منتظره توفیق حضور در این نشست را پیدا نکرد و با تمام وجود و فروتنانه به جناب شیخ جعفر و جناب وزیر فرهنگ ادای احترام نمود.
خامه‌یار اظهار داشت: خاطر نشان می‌سازم که علامه شیخ جعفر المهاجر عالمی فرزانه، و عالم پرور و خود ساخته است و راه جد خویش شیخ مقدس حبیب را دنبال نموده و در دریای علم و اندیشه غوطه ور گردید.
جناب دوست شیخ جعفر عزیز...
خداوند به شما عمری سرشار ازایمان و تندرستی و خدمت عطا نماید و به شریک زندگی و غمخوار شما حاجیه خانم ام حبیب تندرستی و سلامت مرحمت نمائید.
هزاران تبریک نثار شما باد و سالیان طولانی در پناه خداوند سالم و موفق باشید.
در ادامه پروفسور علی زیتون، استاد برجسته دانشگاه‌های لبنان و برنده اسبق جایزه جشنواره فارابی طی سخنانی، اظهار داشت :
هر آنکس در برابر شخصیت شیخ محمد جعفر المهاجر قرار گیرد او را به عنوان نماد و سمبل فرهنگ در بعلبک و لبنان خواهد یافت، و بی تردید به رازی پی خواهد برد که به این شخصیت پیوند خورده است، و این راز در وجود ایشان تبلور یافته و هاله ای از قداست ازوی تراوش می‌کند .
نمی‌توان به فرهنگ شیخ محمد جعفر فرزند سلیمان المهاجر نگریست ولی قداست شیخ حبیب را در وجود او نادیده گرفت زیرا شیخ حبیب (جد شیخ جعفر) نماد قداست بود که تراوش آن به فرزند و نوادگان وی و بالاخص شیخ جعفر مهاجر رسیده است.شیخ دکتر محمد جعفر یک شخصیت عادی نیست، چگونه؟ زیرا خصائل و صفات جدش شیخ حبیب را مانند وقار، خود باوری، و جدیت و تلاش، به ارث برده است .
بر همین اساس او را به نجف برای تحصیل در حوزه علمیه اعزام نمود، و به مدت یازده سال در این شهر مقدس به فراگیری علوم مختلف پرداخت و مدارج علمی و معارف اسلامی و فقه را نزد مراجع و اساتید بزرگ مانند آیت الله خوئی، سید محمد باقر صدر، سید محمد تقی حکیم، شیخ محمد تقی ایروانی گذراند و فلسفه و علم کلام را نزد آیت الله شیخ محمد رضا مظفر فرا گرفت و سپس به دانشکده فقه رفته و در سال۱۹۶۲ لیسانس خود را از این دانشکده دریافت نمود، آنگاه به لبنان بازگشت و فوق لیسانس خود را در رشته تاریخ با تدوین رساله‌ای به عنوان «هجرت عاملیان به ایران در عصرصفوی: دلائل سیاسی و پیامدهای فرهنگی» دریافت نمود، سپس دکترای خود را با درجه ممتاز با تدوین رساله‌ای با عنوان «جبل عامل و دو شهید» اخذ کرد .
علامه شیخ جعفر علوم حوزه و دانشگاه را با هم درآمیخت و توانست اندیشه‌های خود را به بهترین شکل معرفتی و علمی تولید و پدید آورد .توانمندی‌های علمی وی موجب شد تا بعنوان قاضی شرع توسط مردم برگزیده شود و با استباط احکام فقهی میان مردم قضاوت کند .
دکتر علی زیتون افزود: علامه المهاجر در سال ۲۰۱۴میلادی در شهر بعلبک (مرکز پژوهش و مطالعات بهاءالدین العاملی) را پایه‌گذاری کند و تعدادی از محققان و پژوهشگران را در این مرکز، آموزش و برای انجام مطالعات در زمینه مسائل تاریخ و جامعه شناسی تشویق نماید.
وی سخنان خودرا اینگونه پایان داد :فرصت را مغتنم شمرده سپاس و قدردانی خود را به جناب دکتر رضا غلامی رئیس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی وتمدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران و رئیس دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی بخاطر اهدای این جایزه ارزشمند که دکتر خامه‌یار به نمایندگی از این جشنواره به ایشان اهداء نمود، تقدیر و تشکر می‌کنم. این جائزه انگیزه‌ای می‌شود تا توانمندی‌های علمی زیادی در فرهیختگان ما در لبنان، شکوفا و باور گردد.
سپس آقای محمد فنیش وزیر سابق لبنان طی سخنانی اظهار داشت: بسیار خرسند و مفتخرم که در این محفل علمی و در مراسم تکریم و بزرگداشت عالم و محقق شیخ جعفر مهاجر و آیین اعطای جایزه جهانی فارابی، شرکت می‌کنم.
مراتب قدردانی خود را به جناب دکتر رضا غلامی رئیس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در جمهوری اسلامی ایران، ابراز می‌دارم زیرا این پژوهشگاه به فرهنگ و تمدن اهتمام و خدمات ارزنده‌ای را مبذول داشته است .و همچنین تلاش‌های فرهنگی و علمی ماندگار دکتر عباس خامه‌یار در لبنان را ارج می نهم .
برگزیده شدن علامه شیخ جعفر در بخش بین المللی این جشنواره به پاس خدمات فکری و علمی و پژوهش‌های تاریخی و اسلامی و نقش سازنده وی در احیاء و گسترش اندیشه و فرهنگ در لبنان و جهان و نیز آموزش و تربیت پژوهشگران در انجام مطالعات علمی و اجتماعی و تاریخی، ارج نهادن به علم و دانش و معرفت است .
اعطای جایزه بین‌المللی فارابی به علامه شیخ جعفر مهاجر بهترین گواه بر نقش و خدمات سازنده ایشان در شکوفایی نهضت اسلامی است که از ربع اخیر قرن بیستم به رهبری امام راحل خمینی « رضوان الله تعالی علیه» آغاز و توانست اسلام و ارزش‌ها و مفاهیم دینی را احیاء، و از ملت‌های مظلوم حمایت و با جریان‌های اندیشه‌های مادی منحرف مبارزه و طرح رهبری اسلام را در زندگی مطرح سازد و نیز توانست به رهبری حضرت امام خامنه‌ای نقش و تاثیر اسلام را فراتر از مرزها و موانع و تعصبات فتنه انگیزی گسترش و محقق سازد .
مجددا به علامه شیخ جعفر مهاجر تبریک عرض نموده و مراتب تشکر و قدردانی خود را به جناب محمد بسام وزیر پر تلاش و دردمند ازشرائط سخت و ناگوار کشور، ابراز دارم .
شبیه این مراسم باشکوه و ابراز احساسات فوق العاده نسبت به علامه دکتر شیخ جعفر المهاجر و تشکر فراوان از جمهوری اسلامی ایران و دبیرخانه دائمی جشنواره فارابی به خاطر این اقدام ارزنده، در مرکز امام خمینی (ره) شهر تاریخی بعلبک نیز برگزار شد .
در آغاز این آیین شیخ سهیل عوده به نقش سازنده علامه المهاجر در زمینه پژوهش و مطالعات تاریخی اشاره نمود و تاکید کرد آثار و نوشته‌های وی توانست بر غنای کتابخانه‌های اسلامی جهان بیفزاید .
دکتر حسین النمر، مسئول حزب‌الله منطقه بقاع در بیانات خود به نوشته‌های شیخ المهاجر اشاره نمود و افزود وی بیش از پنجاه کتاب وزین بالغ شده که از جامعیت علمی و مستندات تاریخی برخوردار است، ایشان این آثار را نه فقط برای تاریخ نوشته بلکه تلاش داشته تاریخ را به خدمت آینده در آورد و جلوه‌ها و مزایای تمدن اسلامی را برای سازندگی انسان و جوامع بشری نشان دهد .
وی افزود علامه المهاجر پدیده و رویدادهای تشیع را در طول تاریخ مورد ارزیابی و مطالعه علمی قرار داده و توانست دستاوردها و پدیده‌های که با تمدن و مدنیت ارتباط داشته را در نوشته‌های خود تدوین نماید و نیز از علمائی یاد کرده که توانستند چهره تاریخ را برای آینده بهتر تغییر دهند. علامه المهاجر در کتاب ارزشمند وی (شیعه لبنان) تاکید دارد شیعیان نه فقط انقلابی بوده‌اند بلکه اهل تمدن و علم بشمار می‌رفتند .
علمای شهیدی مانند شهید اول (شیخ شمس الدین محمد عاملی نبطی ) و شهید دوم (زین الدین بن علی عاملی جبعی) تا سید شهید مقاومت اسلامی (سید عباس موسوی) بر سرنوشت این منطقه تاثیر بسزائی داشتند .
وی افزود: تاثیر علمای جبل عامل بر ایران مانند محقق کرکی و شیخ بهائی و دیگران در تبادل فرهنگی منطقه عربی با ایران، قابل انکار نیست و علامه المهاجر این موضوع را در آخرین کتاب خود (عقل فارسی در اسلام) به ثبت رسانده است و معتقد است تاثیر این عقل و خرد در تمامی رشته های علمی که از صدر اسلام تا به امروز نمود داشته است .
در ادامه آقای نیال صلح، نماینده اهل سنت پارلمان لبنان، طی سخنانی گفت :تکریم شیخ المهاجر به پاس نقش بزرگ وی در نشر عدالت و انصاف در جامعه است، وی نواده بزرگان جبل عامل است که از اصالت و پاکی برخوردار است، ایشان مرد علم و معرفت است که زندگی خود را در پژوهش و کشف حقائق گذراند. تولیدات علمی بزرگ ایشان بیشتر از سی کتاب است که در زمینه فقه، تاریخ، عاشورا به زیور طبع رسیده است .
در مطالعه هر یک از این کتب در می‌یابیم با امواجی از اندیشه و فکر ناب روبرو هستیم، این مرد بزرگ و وارسته با خود گذشتگی و احساسات سرشار خود توانسته است که به بشریت خدمت کند .
وی افزود :علامه شیخ جعفر المهاجر ده‌ها اثر تحقیقاتی گرانسنگ در حوزه تراجم، تاریخ تشیع و تاریخ جبل عامل به یادگار گذاشت. از جمله آثار این عالم فرزانه می‌توان به کتاب تاریخ الحدیث النبوی و السلطه، تاریخ سری امامت، سیره مالک اشتر، اعلام الشیعه، اساس تاریخ شیعیان لبنان و سوریه، موکب شهادت از مدینه تا کربلا، شیعیان لبنان و نقطه آغاز واقعی تاریخ آن، شش فقیه قهرمان، جبارعامل تحت اشغال صلیبیان، مسجد و صحنه راس الحسین در بعلبک، ترجمه تاریخ شیعیان لبنان و سوریه و شبهه جزیره العرب، و.....اشاره کرد .
حجت الاسلام و المسلمین مهدوی مهر؛ رییس جامعه المصطفی ـ شاخه لبنان، از دیگر سخنرانان این آیین بود که طی سخنانی اظهار داشت: اندیشه یکی از مهم‌ترین شاخص‌های زندگی است و اندیشمند با آثار خود، جامعه را غنی می‌سازد تا رستگار گردد .از ویژگی‌های شیخ محقق المهاجر تحول‌گرایی در تولید اندیشه و علم است.
در پایان علامه مهاجر، در سخنان مشروحی اظهار داشت: پس از پنجاه سال پژوهش و تحقیق و جمع‌آوری اسناد و تدوین مطالب در یک لحظه غافلگیر می‌شوم که من تنها نیستم؛ بلکه کسانی از دور مراقب و باسکوت خود از من حمایت می‌کنند و دیگر کسانی هستند که به گونه‌ای که من متوجه نشوم موقعیت و اوضاع را زیر نظر دارند
وی افزود: از ملت بزرگ ایران و تنها دولت ارزشی در جهان که توانست حاکمیت اسلام را مستقر کند، تشکر فراوان دارم .از پژوهشگران، نویسندگان، اندیشمندان و علمای اعلام که بی سر و صدا از من حمایت کرده‌اند قدردانی می‌نمایم زیرا پس از تدوین و چاپ کتاب متوجه می‌شوم که به زبان فارسی و دیگر زبان‌ها ترجمه و منتشر کرده‌اند. از جشنواره بین‌المللی فارابی که آثار من را مورد توجه خود قرار داده و این جایزه را اهدا کرده‌اند تشکر و قدردانی می‌کنم .
یادآوری می‌شود که این رویداد، انعکاس وسیعی در رسانه و افکار عمومی مردم لبنان به همراه داشت، و نخبگان از اقدام جمهوری اسلامی ایران و دبیرخانه جشنواره بین المللی فارابی اظهار تشکر کردند.
دفعات مشاهده: 558 بار |
دفعات چاپ: 144 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر