پنجشنبه 9 فروردین 1403 |

مهدی نجف زاده، برگزیده نهمین جشنواره بین المللی فارابی: جشنواره‌ بین المللی فارابی به یک مرجعیت در علوم انسانی تبدیل شده است

 | تاریخ ارسال: 1397/12/27 | 
به گزارش دبیرخانه دائمی جشنواره بین‌المللی فارابی، جشنواره بین المللی فارابی دهمین دوره خود را در بهمن‌ماه امسال برگزار کرد. یکی از مهمترین اهداف این جشنواره‌ها معرفی و قدردانی از آثار مهم منتشر شده حوزه علوم انسانی است. در نهمین دوره این جشنواره از مهدی نجف زاده به خاطر انتشار کتاب «جابجایی دو انقلاب، چرخش‌های امر دینی در جامعه ایرانی» تقدیر شد. در گفت‌وگویی که با ایشان داشتیم معتقد است امروزه جشنواره‌ فارابی به یک مرجعیت در علوم انسانی تبدیل شده است امیدوارم که این رویه ادامه پیدا کند. در ادامه این گفت‌وگو آمده است.
*ابتدا درباره کتابتان که برگزیده نهمین جشنواره بین المللی فارابی بود توضیح بفرمایید.
کتاب جابجایی دو انقلاب ایده­ای بود که ده­ سال درگیرش بودم و در مورد آن فکر می­کردم. ایده اصلی آن با یک پرسش آغاز می­شود که ما در دو دوره مختلف تاریخی یعنی مشروطه و پهلوی­ها انگار که انقلاب­ها از یک منطق  پیروی می­کنند، این انقلاب­ها عمیقاً با حرکت­های مذهبی آغاز می­شوند، اما چرا نتایج کاملاً برعکسی دارند؟ یعنی در جامعه سنتی در دوره قاجار نتایج انقلاب مشروطه کاملاً مبتنی بر سکولاریزم و عرفی­گرایی است. اما در دوره پهلوی­ها که جامعه با یک نوع مدرنیته توسعه پیدا می­کند، کاملاً برعکس یک ایده مذهبی می­آید و جایگزین می­شود. در جوامعی که دچار مدرنیته می­شوند، نقش مذهب باید کمرنگ شود، بنابراین انتظار در دوره پهلوی­ها این است که انقلاب مبتنی بر سکولاریزم باشد. چرا برعکس شده و در دوره قاجار انقلابی عرفی اتفاق افتاد ولی در دوره پهلوی یک انقلاب اسلامی رخ داد؟
قابل توجه است که  کتاب در سال 1395 منتشر شد، اتفاقاً از جشنواره فارابی می­خواهم تشکر کنم چون من کتاب را نفرستاده بودم. این نشان می­دهد که مسئولین برگزارکننده جشنواره فارابی رصد کامل می­کنند و همه موضوعات را می­بینند. تا روزی که به من زنگ زدند، از این مسئله اطلاعی نداشتم و خیلی هم خوشحال شدم که اینها همه مطالب را دیده­اند، یعنی بدون حب و بغض هم نگاه کردند، خیلی خوب بود و بسیار هم خوشحالم، دستشان هم درد نکند.
*آقای نجف­زاده، نقش جشنواره­هایی مانند فارابی را در توسعه و اعتلای علوم انسانی، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این نکته را درباره کتاب اضافه کنم. بعد از اینکه جشنواره فارابی این کتاب را برگزیده اعلام کرد، کتاب خیلی بهتر دیده شد و خیلی در دانشگاه مورد استقبال گرفت، خیلی از نهادها به من زنگ زدند. این نشان می­دهد که همه مرجعیت علمی جشنواره فارابی را پذیرفته­اند و من خواهشم هم این است که این رویه ادامه پیدا کند. مرجعیتی که وجود دارد خیلی مؤثر است، به ویژه برای نوشتارهایی که به بازار می­آید و ممکن است دیده نشود. از این لحاظ خیلی خوب است و کاملاً نشان می­دهد که جشنواره فارابی جایش را باز کرده است. به ویژه با توجه به اینکه ما در رشته­های علوم‌انسانی با بی­مهری­هایی هم روبرو هستیم. هرچند دولت توانسته تا حدودی مدیریت کند. اما می­دانیم که در خیلی از نهادها اصلاً با رشته­های علوم‌انسانی با مهربانی رفتار نمی­کنند. واقعاً خیلی مهم است که جشنواره فارابی بتواند یک وزن و اعتباری هم به رشته­های علوم‌انسانی بدهد. من همان جا هم یک مصاحبه کردم و گفتم که رشتههای علوم‌انسانی در حقیقت رشته­های راهبردی برای جامعه­پذیری سیاسی هستند. تا یک جامعه راهش را پیدا کند و برای راهبردهای آینده جامعه هستند. فقط معطوف به رشته­های فنی یا پزشکی نباشد. رشته­های پزشکی خیلی مهمند، ولی نگاه جامعه، دولت، حاکمیت، کاملاً رفته به سمت رشته­های پزشکی، به واسطه اینکه جامعه ایران دارد پیر می­شود و طبیعی هم هست که اینها باید social careها و بیمه­های اجتماعی را بیشتر اهمیت بدهند. ولی رشته­های علوم‌انسانی از این لحاظ که
جهت­گیری­های آینده جامعه را مشخص می­کند خیلی مهم هستند. جشنواره فارابی از این لحاظ جایگاه ویژه­ای دارد که یک میزان­الحراره­ای باشد برای اینکه ببینیم در رشته­های علوم‌انسانی چه می­گذرد و چه اتفاقاتی رخ می­دهد.
* آقای نجف­زاده اصحاب فارابی و به­ویژه برگزیدگان حوزه علوم‌انسانی در ساختار اصلاح سیاست­ها و سیاستگذاری­ها و توسعه علم در کشور چه نقشی می­توانند ایفا کنند و چقدر جشنواره فارابی می­تواند در شناساندن این افراد به جامعه تأثیرگذار باشد.
اتفاقاً باز از جشنواره فارابی بگویم که در دوره ما نشان داد که فارغ از جهت­گیری­های سیاسی کار می­کند. همین‌که آقای دکتر طباطبایی را که اعلام کردند، سنگ محک خوبی است که نشان می‌دهد جشنواره فارابی بدون حب و بغض کار می­کند. نکته دیگر اینکه این افراد که کنار هم می­نشینند، مثلاً با هم ضیافت ناهار یا شامی دارند، با همدیگر گفتگو می­کنند.  از این لحاظ بسیار خوب است. این ساز و کار که برای جشنواره فارابی تهیه شده شایسته است. آدم­هایی هم که آنجا می­آیند به هر حال با همدیگر آشنا می­شوند، عقایدشان را رد و بدل می­کنند که باید بیش از این اهمیت داده شود. یعنی خود جشنواره فارابی باید خودش را بیشتر تحویل بگیرد و به خودش اهمیت بدهد.
بنابراین در حقیقت ساز و کار باید همین جور ادامه پیدا کند. مثلاً در صنعت نشر ایران، رشته‌های علوم‌انسانی حرف اول را می­زنند. یعنی علیرغم اینکه بی­مهری­ها به آن زیاد است. اما مهمترین کتاب­هایی که مردم می­خوانند، فارغ از کتاب­های درسی و تخصصی، کتاب­هایی است که در رشته علوم‌انسانی تألیف می­شود. در حقیقت این کار جهت می­دهد که مردم چه بخوانند، چه آثاری را جدی­تر بگیرند و چه آثاری را مطالعه کنند. یا حتی منتقدین چه آثاری را بیشتر تأکید کنند و مورد نقد قرار دهند. به نظرم از این لحاظ جشنواره­هایی مثل جشنواره فارابی حتی می­تواند در صنعت نشر هم مؤثر باشد و جهت بدهد به صنعت نشر که چه آثاری باید خوانده شود و جدی گرفته شوند.
* برای بهتر برگزار شدن و بهتر شدن جشنواره پیشنهادتان چیست؟
یکی اینکه این جامعیت را حفظ بکنند، یعنی آثاری در جاهای مختلف نوشته می­شود، همه را پوشش بدهد. یعنی اثری نباشد که توسط جشنواره فارابی و داورانش خوانده نشود. نکته دوم اینکه این امر را اسیر سرعت و ... نکنید. یعنی کاملاً همان جور که هست و با همین ساز و کاری که تا الان در جریان بوده حفظ شود. یعنی اهمیت دادن به ساز و کار انتخاب تا موقعی که اثر برگزیده معرفی می­شود. در جای دیگری ندیده­ام که این همه ساز و کار درست و حسابی داشته باشد
این دعوت کردن، این گفتگو کردن و اهمیت دادن به اثر، همه خیلی خوب است و امیدوارم تداوم پیدا بکند. جشنواره فارابی یکی از موفق­ترین جشنواره­هایی است که وجود دارد. به عنوان مثال حتی خیلی از دوستانم که اصلاً کتاب­خوان نیستند، به من زنگ می­زدند و تبریک می­گفتند که در جشنواره فارابی برنده شدی. به نظرم آن وزنی که جشنواره خوارزمی در علوم پایه دارد، جشنواره فارابی همان وزن را دارد و من خواهش می­کنم این وزن را حفظ بکنند..
 

دفعات مشاهده: 12215 بار   |   دفعات چاپ: 393 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر


کلیه حقوق این وبگاه متعلق به پانزدهمین جشنواره بین‌المللی فارابی است.

طراحی و برنامه‌نویسی: یکتاوب افزار شرق